Als je je grote zorgen maakt, voel je je waarschijnlijk genoodzaakt iets te doen om het zo snel mogelijk op te lossen. In mijn ervaring, gespecialiseerd in het behandelen van angstproblemen, zijn er drie belangrijke dingen waar mensen naar neigen als ze zich ergens zorgen over maken:
- het in hun eigen hoofd analyseren,
- met iemand anders praten om hun mening/geruststelling te krijgen,
- en het online onderzoeken.
Al deze dingen kunnen ons soms op korte termijn beter doen voelen, maar kunnen uiteindelijk de angst in stand houden en op de lange termijn zelfs meer lijden veroorzaken.
Piekerproblemen houden zichzelf in stand
De logica achter dit gedrag is eenvoudig en begrijpelijk: "Ik ben bang dat er iets ergs gaat gebeuren en ik weet niet zeker wat ik moet doen. Omdat ik niet zeker ben, moet ik weten wat mijn partner/vrienden/familie/ wie er ook over nadenkt. Dan heb ik meer informatie en meningen en weet ik wat ik moet denken en wat ik hieraan moet doen."
Stel dat je je zorgen maakt of je dit jaar genoeg geld hebt om de rekeningen te betalen. Je voelt je er onzeker over, dus ga je met je partner praten om zijn of haar mening te horen. Je legt het voor en ze doen waarschijnlijk wat de meeste mensen doen als een dierbare zich ergens zorgen over maakt: ze bieden geruststelling. Ze bespreken alle logische redenen waarom je waarschijnlijk genoeg geld hebt om de rekeningen te betalen en waarom je je daar geen zorgen over hoeft te maken.
Geruststelling kalmeert tijdelijk
Nu ze je deze geruststelling hebben gegeven, voel je je beter. Het voelt goed om die geruststelling te krijgen, het kalmeert de angst. Het probleem is dat dit maar tijdelijk is. Of het nu vijf seconden later, vijf minuten later of vijf uur later is, je hersenen zullen terugkomen en zeggen: "Natuurlijk denk je partner dat je genoeg geld hebt, maar... hoe weet je dat?" En dan komt de angst terug en begint de cyclus van zorgen maken opnieuw.
Je hersenen zijn nooit tevreden tenzij je de zekerheid krijgt dat datgene waar je je zorgen over maakt niet zal gebeuren. Omdat de meeste zorgen gaan over het voorspellen van wat er in de toekomst gaat gebeuren, is het helaas onmogelijk om daar zekerheid over te krijgen.
Herhalende cyclus van geruststelling en bevestiging vragen
Wanneer de onzekerheid en angst terugkeren, denk je na over wat je nu moet doen. Je bent begrijpelijkerwijs bezorgd over en gefrustreerd door angst. Omdat de geruststelling van je partner goed aanvoelde toen je erom vroeg en die eerder kreeg, zul je daar waarschijnlijk weer naar op zoek gaan. Je gaat terug naar je partner en vraagt wat hij of zij er ook alweer van vond. Omdat het op korte termijn lonend is voor jou om de geruststelling te krijgen en ook lonend voor hen om je de geruststelling te geven (omdat het je tijdelijk tevreden stelt en ervoor zorgt dat je stopt met ernaar te vragen), geven ze je de geruststelling weer. Dit voelt tijdelijk weer goed, maar dan komen je hersenen weer terug met "Maar hoe weet je dat?" En de cyclus blijft zich maar herhalen.
Onrust moet stoppen, zekerheid willen
Voor veel mensen met angst leidt dit ertoe dat ze dierbaren keer op keer om geruststelling vragen over dezelfde dingen. Dit leidt vaak tot woede en frustratie bij de dierbaren, die de geruststelling moeten blijven geven. Het zorgt er ook voor dat de angstige persoon zich schuldig voelt omdat ze weten dat hun dierbaren niet meer over hun zorgen willen horen, maar ze hebben ook pijn en willen begrijpelijkerwijs verlichting. Het is moeilijk om te stoppen met zoeken naar iets dat je verlichting geeft. Het belangrijkste is dat het zoeken naar geruststelling eigenlijk precies is wat de angst op de lange termijn in stand houdt. Het vermijden van angst op de korte termijn leidt tot het in stand houden van de angst op de lange termijn.
Geruststelling is eigenlijk een soort drugs, het werk verslavend
Voor angstpatiënten is geruststelling een medicijn. Een verslavende drug, dat wel. En als je een drugsverslaving wilt doorbreken, moet je stoppen met het gebruik van de drug. Daarom is een van mijn beste aanbevelingen aan chronische piekeraars om te stoppen met praten over de dingen waar je je zorgen over maakt. Je moet afzien van de korte termijn verlichting van geruststelling om beter te worden. In plaats daarvan kun je leren om dubbelzinnigheid en onzekerheid te tolereren en te verdragen. Sterker nog, als je op korte termijn onzekerheid toelaat, worden je hersenen zo omgeschoold dat onzekerheid niet echt gevaarlijk is. Dit proces zorgt ervoor dat angst voor onzekerheid beter wordt en op de lange termijn beter blijft.
De prijs is dat je je moet moet stoppen met het vragen om het geruststellende medicijn en dat op korte termijn ongemakkelijk voelt. Ik weet dat het heel moeilijk is, maar je kunt het. Geloof me, ik heb heel veel angstige mensen de kracht zien verzamelen om dit te doen en te herstellen van angst.
Geef je korte termijn verlichting op
Wanneer ik deze manier van handelen voor het eerst aan cliënten presenteer, zijn velen begrijpelijkerwijs terughoudend om die korte termijn verlichting op te geven. Als ik dit voor het eerst aangeef aan familieleden van cliënten, vinden ze dat geweldig. Het helpt niet alleen tegen angst maar het leidt ook tot betere, vreedzamere relaties.
Op een basisniveau, als je je minder angstig wilt voelen, moet je minder angstig gedrag aanleren. Emoties volgen uit gedrag: hoe angstiger je je gedraagt, hoe angstiger je zult zijn. Hoe meer je handelt in strijd met angst, hoe minder angstig je zult zijn. Als je wilt dat je angst en zorgen beter worden, begin dan met accepteren dat de angst er nou eenmaal is.
Mocht je hulp willen neem dan gerust contact met mij op. Met de ACT methode kan je angst heel goed aanpakken.
Hoe effectief is piekeren?
Mocht je zelf aan de slag willen met je angstklachten dan kan dit boek voor jou een aanrader zijn. Het geeft tips, handvatten en inzichtgevende psycho educatie over angstproblemen.
Reactie plaatsen
Reacties