Liefde hoort je laten groeien. Maar soms merk je dat je juist kleiner wordt in een relatie. Je loopt op eieren, twijfelt aan jezelf en vraagt je af of jij nou gek bent geworden of de ander. Vaak begint het met subtiele signalen — een spottende opmerking, een ‘grapje’ dat eigenlijk pijn doet, een schuldgevoel als jij iets uitspreekt wat niet goed voelt.

Een nieuw onderzoek, gepubliceerd in Frontiers in Psychiatry (2025), laat zien dat suïcidaliteit niet altijd tijdelijk is.Voor een deel van de mensen blijft de wens om te sterven aanwezig — soms jarenlang. Niet omdat zij per se dood wíllen, maar omdat het leven op bepaalde momenten ondraaglijk voelt.

Zolang ik dacht dat het mijn schuld was, had ik invloed.Als ik het fout had gedaan, kon ik het goedmaken.Als het aan mij lag, kon ik het veranderen.Als ik de oorzaak was, was ik ook de oplossing.

Waarom zeggen zoveel mensen niets, zelfs als ze vanbinnen voelen dat er iets niet klopt? Waarom wordt er geknikt, gezwegen en meegegaan — terwijl je hele lijf eigenlijk wil roepen: “Dit kan toch niet?” Het antwoord is pijnlijk eenvoudig: gehoorzamen voelt veiliger dan moedig zijn.

Ons medisch systeem is er vooral op gericht dat je naar de dokter gaat als je ziek bent. Je wacht tot het echt niet meer gaat, tot het lampje rood knippert. Maar bij psychische klachten werkt dat niet zo. Tegen de tijd dat je hulp zoekt, is de angst vaak al flink gegeneraliseerd of heeft een depressie of burn-out je leven overgenomen.

Veel mensen komen in therapie met één wens: “Ik wil van mijn nare gevoelens af.”

Veel mensen denken dat therapie vooral betekent: praten over problemen. En ja, praten helpt — maar therapie is veel meer dan dat.Therapie is een plek waar je mag landen. Waar je leert luisteren naar jezelf. Waar je niet hoeft te presteren, oplossen of doen alsof het goed gaat. Het is een ruimte waar alles wat in je leeft, er mag zijn. En dat alleen al is vaak het begin van verandering.

Je kunt de beste methode kiezen, de nieuwste behandelvorm of de meest indrukwekkende opleiding achter de therapeut maar als de klik ontbreekt, werkt het meestal niet. Dat klinkt misschien simpel, maar onderzoek laat het keer op keer zien: de kwaliteit van de therapeutische relatie is de belangrijkste voorspeller van succes. Niet de techniek, niet de theorie, maar de menselijke verbinding.

Onze gedachten voelen vaak als feiten. Ze klinken overtuigend, soms hardnekkig, en kunnen je volledig meesleuren.“Ik doe het nooit goed.”“Ze vinden me vast raar.”“Het heeft allemaal geen zin meer.”

Lange tijd probeerde ze het leven onder controle te houden. Ze dacht: als ik maar genoeg nadenk, goed voorbereid ben en de risico’s vermijd, dan gebeurt er niets onverwachts. Dan blijf ik veilig. Dus ze piekerde, checkte, plande, herhaalde. Ze hield touwtjes strak in handen, alsof ze daarmee de stormen van het leven kon tegenhouden. Maar hoe meer ze probeerde te beheersen, hoe benauwder het werd. Tot ze in therapie ontdekte: controle is vaak een schijnveiligheid.

Iedereen heeft ze. Manieren waarop je hebt geleerd om met spanning, pijn of afwijzing om te gaan. Soms bewust — vaak helemaal niet. Ze ontstaan op jonge leeftijd, in situaties waarin je je niet veilig, gezien of geliefd voelde. En ze hadden één doel: jou helpen overleven.

Ken je dat? Dat iets of iemand je zó raakt, dat je ineens overspoeld wordt door emoties die veel heftiger zijn dan de situatie eigenlijk lijkt te rechtvaardigen. Je schrikt van je eigen reactie: de boosheid, de tranen, de paniek of de drang om je terug te trekken.

Alles moet ‘evidence-based’ — maar waar blijft de mens?” Soms vraag ik me af: wanneer zijn we in de zorg precies gaan geloven dat liefde, aandacht en verbinding pas waardevol zijn als ze in een tabel passen? Ik lees een rapport waarin “hoog-intensieve behandelingen” worden geprezen. Heel veel behandelingen in een korte tijd, met veel wisselende behandelaren. Het maakt allemaal niet uit of er een therapeutische klik is, zolang de behandeling maar goed gaat. En dit terwijl meer dan 50% van het succes van de behandeling bepaald wordt door de klik met de therapeut.

Wanneer iemand de diagnose persoonlijkheidsstoornis krijgt, voelt dat vaak zwaar en stigmatiserend. Alsof je als persoon “defect” bent. Maar klopt dat beeld eigenlijk wel? In een recent artikel (“De relationele kern: een pleidooi tegen de term ‘persoonlijkheidsstoornis’” van Mark de Lange, 2025) wordt duidelijk uiteengezet dat de kern van deze problematiek veel meer gaat over relaties en hoe iemand zich verhoudt tot anderen, dan over een zogenaamd ‘stoornis in de persoonlijkheid’.

Lange tijd dacht ze dat er iets mis met haar was. Dat ze niet goed genoeg was. Niet interessant, niet sterk, niet slim of mooi genoeg. Wat het ook was — ergens voelde ze zich tekortschieten. Dat gevoel zat diep. Zo diep, dat ze het op een gegeven moment niet eens meer in twijfel trok. Het wás gewoon zo, dacht ze. Tot ze in therapie ontdekte dat die overtuiging niet uit haarzelf kwam.

Soms lijkt het leven op een achtbaan waar je niet meer uitkomt. De ene appmelding is nog niet beantwoord of er staat alweer een nieuwe deadline voor de deur. Pakketjes die morgen al bezorgd moeten worden, een baas die verwacht dat je ’s avonds nog even je mail checkt, en de constante druk om altijd “aan” te staan. De Raad voor Volksgezondheid & Samenleving (RVS) noemt dit treffend een hypernerveuze samenleving – en de gevolgen zijn groot.

Als psychosociaal therapeut, ervaringsdeskundige én voormalig medewerker bij het Openbaar Ministerie heb ik jarenlang van dichtbij gezien hoe ingewikkeld het strafrecht soms omgaat met huiselijk geweld. Vooral als het gaat om psychisch geweld. Waar blauwe plekken en gebroken botten “zichtbaar bewijs” opleveren, blijft psychische mishandeling vaak onzichtbaar. Maar juist die onzichtbare wonden kunnen diepe en langdurige littekens achterlaten en zijn vaak een voorbode van Femicide.

Zojuist keek ik de Zembla-reportage van BNNVARA over PSYTREC en hun intensieve traumabehandeling met EMDR, exposure en sport. Ik ben er stil van. Gemengde gevoelens, verwarring ook.

Elke 8 dagen wordt in Nederland een vrouw gedood. Vaak door haar (ex-)partner. Achter zulke schokkende cijfers gaat een proces schuil dat vaak heel subtiel begint: dwingende controle.

Je zou denken: als iemand meerdere keren in opspraak is geweest, duidelijk handelt uit puur eigenbelang, strafrechtelijk is veroordeeld voor fraude en zedenmisdrijven en die zich keer op keer schuldig maakt aan leugens en manipulatie, dan nemen mensen afstand. Toch gebeurt dat niet. De Amerikaanse president Trump heeft nog steeds miljoenen volgers die hem trouw blijven en hij wordt als koning of keizer binnengehaald door veel landen. Het is iets dat psychologen al langer kennen: de dynamiek van angst, afhankelijkheid en loyaliteit, zelfs als het schadelijk voor je is. Zelfs als het tegen je eigen belangen en behoeften in gaat.

Je gaat naar de huisarts met hoofdpijn, maagklachten, huidproblemen, vermoeidheid of hartkloppingen. De arts onderzoekt je, doet soms bloedonderzoek, en vaak komt eruit: “lichamelijk niets bijzonders gevonden”. Toch voel jij die klachten elke dag. Hoe kan dat?

Gerard* had een talent voor woorden. Op zijn werk wist hij precies hoe hij zijn punt moest maken, en in discussies met vrienden stond hij vaak sterk in zijn schoenen. Toch merkte zijn omgeving dat het steeds vaker botste. Collega’s voelden zich niet gehoord, zijn partner voelde zich machteloos en vrienden haakten af.

Veel mensen herkennen het: je hebt altijd sterk op jezelf gestaan, weinig gedeeld en geleerd om vooral alles alleen op te lossen. Dat voelt veilig, maar in een liefdesrelatie kan dat juist in de weg gaan zitten. Misschien zegt je partner dat je gesloten bent, of merk je zelf dat het lastig is om écht dichtbij te komen of iemand dichterbij te laten komen. En dat kan pijnlijk voelen, zeker als je verlangt naar meer verbinding.

We zijn vaak onze eigen strengste criticus. Hoe vaak zeg jij tegen jezelf dingen die je nooit tegen een vriend(in) zou zeggen? “Ik doe het niet goed genoeg.” Of: “Ik stel niets voor.” En toch… juist in die momenten van pijn of falen, kan zachtheid naar jezelf de grootste verandering brengen.

Ken je dat gevoel dat je jezelf afvraagt: “Ligt het nou aan mij? Ben ik gek aan het worden?”Dat je zeker weet dat je iets hebt gehoord of gevoeld, maar dat de ander jou overtuigt dat het anders is? Dat heet gaslighting.

De eerste geboorte in een relatie is een enorme mijlpaal. Het moment waarop jullie niet alleen partners meer zijn, maar ook vader en moeder. Dit klinkt prachtig – en dat is het ook – maar het is tegelijk een overgang die diep kan ingrijpen in jezelf en in je relatie.

Soms voel je je geraakt door iets wat in het nu gebeurt, maar diep vanbinnen weet je: dit gaat niet alleen over vandaag. Een scherpe opmerking van je partner, een conflict op je werk, of het gevoel buitengesloten te worden kan oude wonden openhalen. Dan ervaar je niet alleen de pijn van dit moment, maar ook de echo van alles wat eerder niet geheeld is.

Ken je dat gevoel dat je een kamer inloopt en niet meer weet waarom? Of dat je tijdens een gesprek halverwege vergeet wat je wilde zeggen? Het kan voelen alsof je hoofd vol watten zit en de informatie gewoon wegglipt. Zeker als je al langere tijd onder hoge druk staat, kunnen geheugen- en concentratieproblemen een vervelend bijproduct zijn.

Stel je voor: je bent kind, en ineens lijkt één van je ouders te verdwijnen uit je leven. Niet omdat jij dat wilt, en niet omdat die ouder niets meer met jou te maken wil hebben… maar omdat de band langzaam wordt afgebroken door de andere ouder. Soms subtiel, soms heel zichtbaar. Dit is wat we ouderverstoting noemen.

We kennen allemaal dat loom- en sloomgevoel op een snikhete dag als vandaag. Alsof je hersenen op standje ‘slow motion’ staan. Maar hitte doet meer met je dan alleen je lichaam laten zweten. Het kan je stemming, concentratie en zelfs je emoties flink beïnvloeden.

Als een vrouw moeder wordt, ondergaat ze niet alleen lichamelijke veranderingen, maar ook diepe psychische en neurobiologische transformaties. Deze fase wordt steeds vaker matrescentie genoemd — vergelijkbaar met adolescentie, maar dan in de overgang naar het moederschap. Het gaat om een grote identiteitsverschuiving die invloed heeft op hoe ze denkt, voelt, relaties beleeft en zichzelf ziet.

Wat je partner zegt – en wat hij of zij eigenlijk bedoelt (grappige én eerlijke vertalingen)

De term open relatie duikt steeds vaker op. Op datingsites, in podcasts, bij koppels in relatietherapie. Er lijkt een groeiende behoefte aan ruimte, eerlijkheid en seksuele vrijheid binnen relaties. Maar die vrijheid blijkt in de praktijk vaak lastiger dan gedacht. Want hoe hou je het veilig, verbindend én eerlijk? En wanneer glijdt zo’n open constructie juist af naar afstand, pijn en onzekerheid?

Relatietrauma ontstaat wanneer een relatie – die eigenlijk veiligheid, steun en liefde zou moeten bieden – herhaaldelijk onveilig blijkt te zijn. Het gaat hierbij vaak niet om één enkele pijnlijke ervaring, maar om een patroon van kwetsing, onzekerheid of emotionele verwarring over langere tijd.

De koffers zijn weer uitgepakt. De was ligt in de machine. De kinderen zijn alweer opgehaald door opa en oma. En jij… jij voelt alleen maar leegte. Misschien had je gehoopt dat deze vakantie het keerpunt zou zijn. Even tijd voor elkaar, zonder de drukte van werk, school, sportclubs en sociale verplichtingen. Misschien dacht je: als we maar samen zijn, in de zon, dan komt het wel goed.

Hoe relaties langzaam kunnen veranderen – en wat je daaraan kunt doen

Over klimaatangst, vervreemding en waarom mentale gezondheid óók over onze samenleving en planeet gaat

De invloed van AI op onze hersenen is een fascinerend onderwerp, vooral als we het combineren met de metafoor van hersenen als spieren. Na het lezen van dit artikel, vroeg ik me al denkend af: 'wat gaat de invloed van AI zijn op onze hersenen op de lange termijn?' AI biedt ons enorme mogelijkheden om cognitieve uitdagingen aan te gaan, maar het roept ook vragen op over de langetermijneffecten van afhankelijkheid van technologie voor onze mentale inspanning. Ik dacht.. ik vraag het ChatGPT eens...

Voel jij je vaak minder dan je partner? Alsof jij de oorzaak bent van de spanningen tussen jullie? Dat jij degene bent die het moet oplossen, terwijl je partner juist lijkt te stijgen in jouw beleving – bijna perfect, onaantastbaar?

Over het verschil tussen liegen en verzwijgen – en waarom het allebei pijn kan doen

“Er klopt iets niet met mij.”“Ik ben te instabiel, te wantrouwend, te intens.”“Ik ben een last voor anderen.”

"Ik wil leren voelen." Dat zeggen mensen regelmatig in mijn praktijk. Ze denken dat ze geen toegang hebben tot hun gevoel. Dat er 'iets mis' is. Maar meestal is het niet het voelen dat ontbreekt. Ze voelen van alles – ze hebben alleen nooit geleerd hoe ze dat moeten uiten.

Over mentale gezondheid, een veranderende samenleving en waarom verbinding essentieel blijft

Zo begon het misschien ook bij jou:

Soms lijkt het alsof je vastzit in een terugkerend patroon. Je dacht dat je iets had verwerkt — een oud verdriet, een terugkerende angst, een hardnekkige overtuiging — maar ineens is het daar weer. Je voelt je misschien gefrustreerd: “Ben ik dan helemaal terug bij af?”Maar wat als dit geen terugval is… maar een spiraal?

En hoe je dat patroon kunt doorbreken

Soms gebeurt er iets in je relatie waardoor alles wat vanzelfsprekend leek, ineens op losse schroeven staat. Overspel. Emotionele ontrouw. Een geheim dat aan het licht komt. Een grens die overschreden werd. Het vertrouwen is beschadigd — en je weet niet of het ooit nog wordt zoals het was. Misschien denk je: Is dit het einde? Of kan er toch iets nieuws ontstaan uit wat nu zo kapot voelt?