Wist je dat je gedachten lang niet altijd de waarheid spreken?

Ken je dat stemmetje in je hoofd dat overal een verklaring voor heeft? Dat razendsnel conclusies trekt, overal een reden voor zoekt, en alles wil controleren? Don Miguel Ruiz noemt dit stemmetje in zijn boek The Voice of Knowledge: “de leugenaar in je hoofd”.

Dat klinkt misschien hard. Maar als je er even bij stilstaat… hoeveel van wat je denkt is écht waar?

Je rationeel brein: meester in verklaren (ook als het geen feiten heeft)

Ons rationeel brein is een prachtig instrument. Het helpt je plannen, analyseren en beslissingen nemen. Maar het heeft ook een valkuil: het wil altijd begrijpen, verklaren en voorspellen. En als het de feiten niet kent? Dan verzint het ze wel.

Je brein vult automatisch de gaten op. Het maakt aannames, trekt conclusies, bedenkt scenario’s — vaak gebaseerd op oude ervaringen, angst of onzekerheid.

🧠 “Ze reageerde kortaf… ik heb vast iets verkeerd gedaan.”
🧠 “Als ik me nu niet goed voorbereid, gaat het mis.”
🧠 “Ik voel me slecht, dus er moet wel iets mis zijn.”

Zonder dat je het doorhebt, wordt je denken gestuurd door verhalen die je ooit hebt geleerd te geloven. Verhalen over jezelf, over anderen, over hoe het leven zou moeten zijn. Maar kloppen die wel?

Controle als schijnveiligheid

Het rationele brein houdt niet van onzekerheid. En dus probeert het controle te krijgen: over situaties, over anderen, en vooral... over jezelf. Maar controle is vaak een vorm van schijnveiligheid. Want hoe hard je ook probeert: het leven is niet volledig te controleren. Mensen zijn niet altijd voorspelbaar. En gevoelens zijn niet altijd logisch.

Toch blijven we denken: "Als ik het maar goed uitleg... als ik maar hard genoeg mijn best doe... als ik het maar snap, dan komt het goed."

Maar soms zit het 'goed' juist in het niet weten. In het loslaten van de controle. In het kunnen zijn met wat er is, zonder meteen een verklaring te hoeven zoeken.

Je gedachten zijn niet de vijand – maar ook niet de waarheid

De grootste misvatting is misschien wel dat we denken dat we onze gedachten zíjn. Terwijl gedachten slechts mentale gebeurtenissen zijn. Gedachten zijn geen feiten. Het zijn suggesties van je brein.

Ruiz zegt: “Wanneer we geloven wat de stem in ons hoofd zegt, raken we verstrikt in een web van illusies.”
Het gaat er dus niet om dat je je brein ‘uit’ moet zetten. Maar wel dat je leert herkennen: hé, dit is mijn brein dat een verhaal vertelt. En dat je leert kiezen: wil ik dit verhaal geloven?

Wat helpt?

🌀 Ademhalen en vertragen – Geef jezelf tijd. Ga niet meteen mee in elke gedachte. Bekijk deze alsof je ze observeert.
🌀 Vragen stellen aan je gedachten – Is dit waar? Is dit helpend?
🌀 Lichaamsgericht werken – Je lijf liegt minder dan je hoofd. Wat voel je van binnen?
🌀 Therapeutische begeleiding – Soms heb je een ander nodig om je uit het spinnenweb van je eigen brein te helpen.

Je mag je hoofd leren doorzien

De ‘leugenaar in je hoofd’ is geen vijand. Het is een overijverige beschermer die probeert grip te houden op een wereld die vaak onvoorspelbaar is. Maar echte rust komt niet uit verklaringen. Die komt uit mildheid. Uit het durven zijn, ook als je het even niet weet.

En dat is precies waar persoonlijke groei begint.

🙏 Voel jij dat jouw hoofd soms overuren draait? Dat je vastloopt in gepieker, aannames of controledrang?
In mijn praktijk help ik mensen om weer ruimte te maken in hun hoofd én hun hart.

📩 Neem contact op via mijn contactpagina voor meer informatie of om een afspraak in te plannen.

Je hoeft het niet alleen te doen.

💙 Minerva Counseling & Relatietherapie – ruimte voor jouw verhaal, jouw groei, jouw rust.