💥 Waarom raakt het ene moment je diep en lijkt het andere van je af te glijden? Niet elke nare ervaring laat een trauma achter. Maar sommige gebeurtenissen blijven in je systeem haken, ook al is het allang voorbij. Je voelt je sindsdien anders, onveiliger, emotioneler of juist afgestompt. Alsof er iets is geknakt in jou.

Wat vaak over het hoofd wordt gezien, is dat niet alleen wat er gebeurt, maar vooral hoe je het beleeft bepaalt of iets traumatisch wordt. En daarin speelt één ervaring een grote rol: machteloosheid.

De stille kracht van machteloosheid

Trauma ontstaat niet alleen door de gebeurtenis zelf, maar vooral doordat je je machteloos voelde op het moment dat het gebeurde. Je kon het niet stoppen. Je had geen controle. Je kon niet weg. Je kon niets doen om jezelf te beschermen. Dát gevoel blijft hangen in je lijf, in je zenuwstelsel.

Of het nu gaat om:

• een ongeluk waar je niets tegen kon doen,

• verbaal of fysiek geweld waar je niet aan kon ontsnappen,

• of een jeugd waarin je telkens moest slikken, aanpassen of je mond houden…

Als je niet kón handelen, niet gehoord werd, of als niemand ingreep… dan was je niet alleen bang of verdrietig. Je was machteloos. En die ervaring kan diep inslijten.

Hoe meer machteloosheid, hoe dieper het trauma?

Veel therapeuten en onderzoekers zien inderdaad dat de mate van machteloosheid een belangrijke rol speelt bij hoe ernstig en blijvend een trauma is. Hoe groter het gevoel van overgeleverd zijn, hoe dieper het trauma zich lijkt vast te zetten in je lijf en psyche.

Want in een machteloze toestand schakelt je systeem over op overleving. Vechten of vluchten lukt niet? Dan bevriest het. Je sluit af. Dissocieert. Raakt het contact kwijt met jezelf of de wereld om je heen.

En als je geen veilige plek had om achteraf wél te ontladen, te huilen, praten of troost te krijgen, blijft die ervaring ergens in je systeem vastzitten. Alsof je lichaam nog steeds wacht op het moment dat je eindelijk iets kunt doen.

Voorbeelden uit de therapiekamer

In mijn praktijk zie ik vaak dat mensen vooral getraumatiseerd zijn geraakt op die momenten waarop ze niets konden doen. Zelfs als er later ‘erger’ is gebeurd, is het dat ene moment – waarin ze zich klein, bevroren, genegeerd of gevangen voelden – dat steeds terugkomt in hun nachtmerries of paniekaanvallen.

Een cliënt verwoordde het ooit zo:

“Als ik iets had kunnen doen, schreeuwen, slaan, wegrennen… dan was het anders geweest. Maar ik kon alleen maar blijven liggen.”

Dat is het moment waarop iets breekt.

De weg terug: herverbinden met je kracht

Herstellen van trauma betekent vaak: herverbinden met je kracht, met je lichaam, met je ‘ik’ dat wél iets mag voelen, kiezen, doen. Dat kan stapje voor stapje. Niet door de gebeurtenis opnieuw te beleven, maar door weer te ervaren dat je invloed hebt. Dat je mag bewegen. Grenzen stellen. Iets kiezen. Iets zeggen. Of zelfs: iets weigeren.

Daarom werken lichaamsgerichte oefeningen, schrijven, stem geven aan je verhaal en veilige relaties vaak zo helend: je geeft jezelf terug wat je toen is afgenomen.

Tot slot: je was niet zwak – je was machteloos

Veel mensen schamen zich voor hoe ze zich hebben gedragen tijdens het trauma. Ze denken: “Waarom deed ik niks?”
Maar je deed wel iets. Je overleefde.

Machteloosheid betekent niet dat jij machteloos bént. Het betekent dat je toen in een situatie zat waar geen enkele uitweg was. En dat je lichaam – volkomen logisch – koos voor overleven.

✨ En dat is precies waarom herstel wél mogelijk is. Omdat je vandaag wél invloed kunt uitoefenen. Wél mag kiezen. Wél jezelf mag beschermen, uiten, begrenzen, helen.

Loop jij rond met een gevoel van machteloosheid of een ervaring die je niet loslaat?
Neem gerust contact met me op via Contactpagina. Samen kunnen we onderzoeken wat jij nodig hebt om weer regie en kracht te voelen.

Boekentip bij trauma vanwege seksueel misbruik: Verlamd van Angst